Değerli Hemşehrilerim,
Dutun önemi ve potansiyeline dikkati çekebilmek amacıyla gruba gönderdiğim konuyla ilgili iletilerin, hemşehrilerimizin bazılarınca kendimi kişisel olarak ön plana çıkarma gayretleri gibi algılandığını fark edeli beri, uzunca bir süredir çalışmalarımı sizlerle paylaşmadığımı belki farketmişsinizdir. Paylaşmamakla beraber sessizce sürdürdüm çalışmalarda gelinen noktadan haberdar olunması, özellikle Kemaliye ayağındaki çalışmaların selameti, sürdürülebilirliği ve nihayeti için gereklidir.
Panelden bu yana yürütülen çalışmaları sıralayacak olursak;
-Sürdürülebilir Tarım Dernekleri Federasyonu; Buğday; Kırsal Çevre ve Ormancılık,Doğal Yaşam; ve Türkiye Tabiatın Koruma Derneklerine üyelik ve onlara dutun tanıtılması ve birlikte dutla ilgili projeler oluşturma çalışmaları,
-Kanaltürk’te dutun önemi ve panelle ilgili bir haber programı,
-TRT 3 “Bu Toprağın Sesi” programında yarım saatlik bir dut ve panel tanıtım programı,
-Tarım Bakanlığında çeşitli birimlerde özellikle TAGEM (Tarımsal Araştırmalar Genel Müdürlüğü) de duta dikkat çekme çalışmaları sonucunda 2 yıl önce ‘dut önceliğimiz değil’ diyerek reddettikleri Erzincan Bahçe Kültürleri Araştırma Enstitüsünün sunduğu dut projesini yeniden değerlendireceklerinin sözünün alınması,
-Çevre Orman Bakanlığı’nda çeşitli yetkililerle görüşülerek yabani dut ağacını ağaç endüstrisinde ve çeşitli ormancılık çalışmalarındaki potansiyeline dikkat çekilmesi ve Müsteşar Nuri Uslu ve AR-GE daire başkanından konuyu araştıracaklarının ve konu ile ilgili hocalarla bağlantı kuracaklarının sözünün alınması,
-Gazi Üniversitesi Teknik Eğitim Fakültesi Mobilya ve Dekorasyon Bölümünde dutun müzik aletleri yapımına uygunluğu ile ilgili doktora çalışması başlatılması,
-Kendisi de bir orman mühendisi olan ve Muğla Üniversitesinde dekanlık yapmış Çevre ve Orman Bakanlığı Yaban Hayatı Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürü Prof.Mustafa Kemal Yalınkılıç biraz da kendisi de Malatyalı olduğu için dut konusunu heyecanla karşılayarak kamu-üniversite işbirliği ile kendilerinin şemsiyesinde bir Tubitak-Kamag projesi için destek sözü alınması,
“Dut Yan Sanayiilerinin Oluşturulması” gibi bir ismi olacak bu şemsiye proje için destek vermeye arzulu bilim insanlarının listesi ise şöyle:
* Prof.Dr.Ufuk Bakır ODTÜ Kimya Fakültesi: Dut yaprağındaki “Polifenoloksidaz Enzimi” ile ilgili çalışmak istiyor(.Gıda endüstrisinde önemli bir enzimmiş bu ve dut yaprağında bol miktarda bulunduğunu keşfetmişler tesadüfen).
* Prof.Dr.Menşure Çelik A.Ü.Ziraat Fak.Bahçe Bitkileri Bölümü
* Prof.Dr.Ekrem Sezik, G.Ü.Eczacılık Fak.Farmokognozi Bölümü
* Prof.Dr.Sedat Velioğlu,A.Ü.Gıda Mühendiliği Bölümü
* Prof.Dr.Filiz Özçelik, A.Ü. Gıda Mühendisliği Bölümü
* Prof.Dr.Salih Aslan ,H.Ü.Ağaç Endüstrisi Mühendisliği Bölümü
-Kemav şemsiyesinde İstanbul ve Kemaliye’de “Dutu Bir Ekonomik Değer Haline Getirme”panelleri ve Dut Birliği kurma çalışmaları,
-Sayın İsmail Yücel Beyin katkılarıyla Dut Paneli video kayıtlarının deşifrelerinin redaksiyonu ve panel kitapçığının basılması,
-Türkiye Tabiatını Koruma Derneğinin Gaziantep Şubesinin bir etkinliği vesilesiyle Gaziantep’e gidilerek Gaziantep Üniversitesi Biyoloji Bölümü ve Türkiye Tabiatını Koruma Derneği birlikteliğinde bölgenin ünlü “urmu dutu” ile ilgili proje ve panel yapma çalışmaları,
-Urfa’ya geçilerek Harran Üniversitesinde dutun ve panelimizin tanıtılarak, yaprağının hayvan yemi olarak kullanılması ile ilgili olarak 3 tane araştırmanın başlamasının prensip kararının alınmasının sağlanması,
-Oradan Kahraman Maraş Sütçü İmam Üniversitesine geçilerek, muhtemelen bu yılın Ekim ayı sonlarına doğru Kemaliye’mizdekinin benzeri bir panel çalışması kararı alınması,
-Nihayet Adana Çukurova Üniversitesi’ndeki görüşmelerde yürütücülüğünün Tokat Gazi Osman Paşa Üniversitesinden bir hocanın yaptığı “Türkiye’deki Ümitvar Karadut Tiplerinin Antioksidan Özelliklerinin Tesbiti Ve Koleksiyon Bahçelerinin Oluşturulması” konulu Erzurum,Adana,Tokat ve K.Maraşta yürütülen bir TUBİTAK projesinde Kemaliye’de de bir bahçe oluşturulması için olabilirlik sözünün alınması. Sağolsun sayın hemşehrimiz Ahmet Kaya Bey böyle bir bahçenin tesisi için kendi bahçesini seve seve kullandırabileceğini ifade etti.
-Doğal Yaşam Derneği ve Ayaş Belediyesi ile ,Ayaş’ta terkedilmiş bir köyü gelenek ve görenekleri ve üretim biçimleriyle yeniden canlandıracak bir “Ekoköy Okulu” projesinde dutla ilgili ayağın yürütülmesi,
-Gazi Üniversitesi Eczacılık Fakültesi’nde Ekrem Sezik Hocamızla birlikte karadut’un ağız yaralarında yara iyileşmesi ve iltihap giderici etkisi ile ilgili bir projenin yürütülmesi,
-Bunların içinde Kemaliye dutçuluğu için en önemli olabilecek gelişme Kahraman Maraş Sütçü İmam Üni.Ziraat Mühendisliği Bitki Koruma Bölümünden Amerikadan yeni gelmiş ve nematodlar üzerinde çalışan Yard.Doç.Dr.Ramazan Beyin Kemaliye’deki kök çürükçül hastalığı ve şimdiye kadar hiç çalışılmamış dut nematodlarıyla ilgili bir projede severek çalışacağını belirtmesi idi.
Bu çalışmaların daha süratle hayata geçirilebilmesi için Dut Birliği’nin kurulması için vakit kaybetmeden harekete geçilmelidir.Evvelsi gün Tarım Bakanlığı Teşkilatlanma ve Destekleme Genel Müdürlüğündeki yetkililerle yaptığım görüşmelerde de Vahap Beyin dediği gibi birliğe katılacaklar için tapularının ellerinde olmasının önemli olmadığı,önemli olanın Çiftçi Kayıt Sistemine üyelik olduğu söylendi.Kemaliye’deki tapu işlemlerinin en erken kışın biteceğini düşünülürse ve üyelik için gereken sayının da çoktan aşıldığı göz önüne alınırsa, sertifikamızı elimize almamız için geçecek 2 yıllık bir zaman kaybının çok gereksiz ve bizim çok aleyhimize olacağı göz önüne alınmalıdır.Birliğe katılacakların sayısının değil istekliliğinin ve bilincinin önemi vardır.Planlanan projelerin hayata geçirilebilmesi için dutun bir sahibinin olması gerekir.
Dün TRT 2 deki bir programda Avrupa Birliği 7.Çerçeve Programı içerisinde Trabzon,Artvin ve Gümüşhane’nin yerel kalkınma projeleri için 24 milyon euro ayrılmış olduğu ve bunun 16 milyonunun Gümüşhane tarafından hazırlanan projeleri kapsadığı anlatılmış.Ne yazık ki Gümüşhane bu konuda önceliği ele geçirmiş durumda.Bundan sonra bizim dutla ilgili yapacağımız projelerin bir özgünlüğü ve önceliği olmayabilir.Gerçi Eğin dutunun endemikliği avantajdır ama atalet, gaflet ve çekişmeler bu avantajı öldürmektedir.Bir yıl önce başvurusunu yaptığımız, dutumuz için “Coğrafi İşaret Belgesi” alma konusu herhalde hala gerçekleşemedi ki bu konu da çok önemlidir.
Son olarak Kemav bünyesinde bir “Dut Projeleri Yürütücüsü” gibi bir yarı resmi kimlikle yer almam kişisel gayretlerimle yürütmeye çalıştığım uğraşları ve tubitak projeleri içinde araştırıcı veya yürütücü olarak yer almamı da kolaylaştıracaktır.Sayın Kemav Yönetimine sunduğum dilekçemin değerlendirilmesini sabırsızlıkla beklediğimi ifade etmek isterim.
Saygılarımla,
Dr.Dt.Gülnur GÜRLER
