ÇEKÜL Vakfı’nın 90’lı yıllarda hayata geçirdiği Çevre ve Kültür Evleri’nin ardından 2000 yılında gündeme taşıdığı bu projenin amacı, kentlileri ortak anılar ve ortak bir kimlik altında buluşturan mekânlar yaratmak. Tarihi Kentler Birliği’nin de destek verdiği projede, yerel yönetimler ve sivil toplum örgütlerinin girişimleriyle işlevini yitirmiş tarihi bir bina onarılarak çağdaş bir kent müzesine dönüştürülüyor. Bugün pek çok yerde geçmişiyle, doğasıyla, sosyal ve ekonomik gelişimiyle kentin öyküsünü anlatan müzeler kuruluyor. Bu müzeler aynı zamanda eğitici ve dinamik bir kültür merkezi olma görevini de üstleniyor.
1999’da tarihi halı fabrikası binasından dönüştürülerek düzenlenen Kemaliye Kent Müzesi, 2001’de ÇEKÜL’ün proje desteğiyle onarılan Hafızağa Konağı’nda kurulan Edirne Kent Müzesi, 2002’de Kastamonu Hükümet Konağı’nda açılan Kastamonu Kent Tarihi Müzesi ilk örnekleri oluşturdu. 2002’de Bursa’da cumhuriyetin ilk yapılarından Adliye Binası’nda kurulan Bursa Kent Müzesi, 2009’da restore edilen Bayaz Han’da hizmet veren Gaziantep Kent Tarihi Müzesi, eski Mardin Süvari Kışlası’nda oluşturulan Sakıp Sabancı Mardin Kent Tarihi Müzesi ve Dilek Sabancı Sanat Galerisi bugün en başarılı kent müzesi örneklerinin başında geliyor. 2004 yılında eski İtfaiye Binası’nda kurulan İzmir Kent Arşivi ve Müzesi (APİKAM) ise İzmir Milli Kütüphanesi’nin koleksiyonunu da içeren ve ileri teknolojiyle desteklenen çağdaş bir kent arşivi niteliğiyle öne çıkıyor. Diğer kent müzeleri ise şöyle:
Eski Hükümet Konağı’nda yer alan Safranbolu Kent Tarihi Müzesi, onarılan Rüstempaşa Okulu’nda kurulan Beypazarı Kent Tarihi Müzesi, Tarihi Yıldız Han’da açılan Ödemiş Kent Müzesi, Çanakkale Kent Müzesi ve Arşivi…
